دوستی در پیامی اینگونه نوشته است:
با سلام
لطفا تفاوت بین تنش و مقاومت را توضیح دهید .
به عنوان مثال تنش تسلیم و مقاومت تسلیم یا تنش حد نهایی در کشش و مقاومت حد نهایی در کشش از نظر دیمانسیون و واخد این دو یکی می باشند اما در بعضی از کتب در روابط طراحی از تنش یا سیگما نام برده شده و در بعضی دیگر از عنوان مقاومت s در روابط و فرمولها . با سپاس
دوست گرامی! به پاس احترام به شما پرسشتان را در مطلبی جدا آوردم تا هم مختصری بنویسم و هم نکته ای را به بهانه پاسخ به پرسش شما بیاورم.
نمی دانم پرسنده گرامی چه تحصیلاتی دارد اما این پرسش یک پرسش مفهومی است و در مقدمات مهندسی مکانیک (در درس مقاومت مصالح یک ) به آن به تفصیل پرداخته می شود.توصیه می کنم این گرامی یک بار این درس را مرور کنند.کتاب مقاومت مصالح آقای تیموشنکو به زبان انگلیسی بهترین انتخاب منبع برای این مرور است.کتابهای فارسی هم البته هست اما بنده توصیه نمی کنم چون همه به نوعی برگردان این کتابها هستند و در رسندن مفهوم نقص دارند. پوپوف زبان اصلی هم عالیست.برگردان طاحونی را دیده ام آن هم خوب است اما متن اصلی ارزش دیگری در رساندن مفاهیم دارد:
تنش(مکانیکی) یک کمیت است و تعریفی کلی دارد.به سادگی می شود گفت تنش تنسوری است که از تقسیم نیرو بر سطح بدست می آید اما مقاومت(مکانیکی) تاب آوردن یک ماده مشخص در برابر میزانی معین از تنش است.مثلا فولادST37 را که یک فولاد ساده ساختمانی است در نظر بگیرید.در عالم خیال به سطح مشخصی از این فولاد مثلا به اندازه 20 میلی متر مربع می توان نیروهای کششی خیالی بی شماری را اعمال کرد .بیایید نیروهای 1 تا یک میلیون نیوتن را به این سطح اعمال کرده نتایج را برای تنش درجدولی با سلیقه ثبت کنید .این مقادیر جدول شما همان تنش ها هستند اما این جدول اعتبار واقعی اش بی نهایت نیست.در یک میزان معین عملا فولاد گسیخته می شود و شما جدول واقعی پس از آن مقدار نخواهید داشت.چرا؟ چون فولادتان بیش از آن مقدار را تاب نمی آورد.به این مقدار حد مقاومت کششی یا به بیان دیگر استحکام کششی گفته می شود و البته جزئیاتی دارد که در تسلیم گلویی می شود و .... حتما می دانید که خواص هر ماده ای مشخص و محدود است و یکی از این خواص را خواص مکانیکی گویند و جداول تجربی استانداردهای مختلف این مقادیر را به طراحان ارائه داده اند. پس به زبان ساده به تاب و تحمل در برابر تنش مکانیکی مقاومت مکانیکی ماده گفته می شود و درستش این است که با S نمایش داده شود و کشش و نهایی با اندیس T و UT متمایز شوند. ضمنا سیگما به طور عام برای تنش به کار می رود آن هم تنش نرمال.برای تنش برشی از تاو که آن هم یونانی است استفاده می کنیم.البته گاهی نویسنده قرارداد خاصی را از ابتدا برقرار می کند که طبق آن ممکن است به جای S برای مقاومت ماده از سیگما استفاده کند.اینها که دخلی به اصل وماهیت مفهوم ندارند.تنها قراردادند.
خب حالا فرض کنید طراح هستید.در انتخاب مواد ابتدا استحکام برایتان اهمیت دارد.این استحکام باید حاشیه خاصی داشته باشد و خیالتان را راحت کند.حاشیه امن مذکور را با ضریب ایمنی یا فاکتور ایمن ساز ایجاد می کنید که خود در عمل داستان بسیار مفصلی دارد و به قدر دو واحد درسی می شود در باره آن سخن گفت.گاهی طراحان و نویسندگانی عدد بدست آمده مقاومت با لجاظ حاشیه امن مذکور با ضریب ایمنی را استحکام می دانند که باز مساله ای سلیقه ای است.
تنش تسلیم و ... هم به تناسب رفتار ماده در مرز ماندگاری در حالت زمان آغاز اعمال نیرو و سپس تغییر حالت در برابر نیروها اطلاق می شود.نمودارها وتعاریف خیلی گویا هستند.نمی دانم چرا برای شما مبهم است؟کمی نیاز به دقت و ژرف کاوی دارید.نگران نباشید.با تمرین اندیشمندانه ابهام ها رفع خواهند شد.
.اما نکته ای که خواستم بگویم اینکه دوستان گاهی توقعاتی خارج از اهداف وبلاگ دارند که پاسخ به این توقعاتبه وقت بسیاری هم نیاز دارد و با زمان اندک این برادر کوچکشان سازگاری نیست.اینجا باید به مباحث طراحی پرداخت نه مقدمات دروس پایه دانشگاه.با این وصف اغلب پاسخ ها را به قدر فرصت ارسال کرده ام هرچند با تاخیر اما خدا می داند که زمان برایم آنقدر فراخ نیست که بتوانم توقعات دوستان را در این فضای محدود تا این حد برآورم.بنابراین خواهش می کنم قدری ابراز لطف کنید و شرایط این برادر یا هم میهن یا دوست دیرین را اندکی درک بفرمایید.سپاسم نثارتان بادا.
